TWÓRCOM BIAŁOWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO to dzięki ich zaangażowaniu i wizjonerstwu zachowały się wspaniałe lasy Puszczy Białowieskiej - DZIĘKUJEMY!
JÓZEF KONRAD PACZOSKI (1864-1942)
Botanik, badacz flory Puszczy
Białowieskiej, twórca teorii pantopizmu i podstaw fitosocjologii, profesor
Uniwersytetu Poznańskiego, członek Polskiej Akademii Nauk.
Od 1877 r. studiował botanikę na Uniwersytecie Krakowskim i Uniwersytecie
Kijowskim pod kierunkiem Iwana Fiodorowicza Schmalhausena. Po zakończonych
studiach założył pierwszy na świecie Instytut Socjologii Roślin na Uniwersytecie Poznańskim.
Jest uważany za twórcę pojęcia fitosocjologia. W listopadzie 1923 roku został
kierownikiem naukowym rezerwatów w Puszczy Białowieskiej. Prowadził szeroko
zakrojone badania nad lokalną roślinnością. Ich wyniki zawarł w pracy Lasy
Białowieży, opublikowanym w 1930 roku. Jest autorem pierwszego zielnika roślin
naczyniowych Puszczy Białowieskiej oraz współtwórcą muzeum puszczańskiego.
Ponadto podejmował starania, aby nadać rezerwatowi na drodze prawnej rangę
samodzielnego ośrodka naukowego. W roku 1925 został profesorem zwyczajnym
systematyki i socjologii roślin Uniwersytetu Poznańskiego. W roku 1928 został
zwolniony ze stanowiska nadleśniczego Rezerwatu, a w 1931 roku z przyczyn
politycznych utracił kierownictwo prowadzonej przez siebie katedry uniwersyteckiej.
Zmarł na zawał serca, po otrzymaniu wiadomości o pobiciu syna przez Gestapo.
Pochowano go na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.
WŁADYSŁAW SZAFER (1886-1970)
Polski botanik, profesor UJ (w latach 1936-1938 rektor UJ), dyrektor
krakowskiego Ogrodu Botanicznego, wieloletni dyrektor Instytutu Botaniki UJ.
Gdy w czasie okupacji niemieckiej zamieniono Instytut w placówkę niemiecką
"Botanische Anstalten", zwolniony ze stanowiska Władysław Szafer pełnił
funkcję rektora tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, po wojnie znów objął
stanowisko dyrektora Instytutu, a jednocześnie od 1953 był twórcą i dyrektorem
Zakładu (dziś Instytutu) Botaniki PAN. Członek PAU i PAN, honorowy członek
Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i jej Zasobów.
Zajmował się ochroną przyrody, florystyką, paleobotaniką, geografią roślin.
Był twórcą polskiej szkoły paleobotanicznej, współtwórcą polskich parków narodowych,
inicjatorem sprowadzenia żubrów ze Szwecji do Puszczy Białowieskiej, uczestniczył
w tworzeniu Międzynarodowego Biura Ochrony Przyrody w Brukseli, przekształconego pózniej
w Swiatową Unię Ochrony Przyrody. Autor około 700 publikacji, z czego 473 pozycji
dotyczy ochrony
JAN JERZY KARPIŃSKI (1896-1965)
Od najmłodszych lat pasjonował się owadami, w szczególności zaś - ich biologiš,
instynktem i obyczajami. W klasie VII gimnazjum w nagrodę za dobrą naukę, wiedzę
entomologiczną i ogólnoprzyrodniczą został włączony w poczet uczestników wielkiej
ekspedycji przyrodniczej na Syberię i do Japonii, natomiast rok pózniej
uczestniczył w wyprawie na Kaukaz, do Turkiestanu i Buchary. Podczas obu
ekspedycji pełnił funkcję kustosza pozyskiwanych zbiorów przyrodniczych.
Po ukończeniu gimnazjum, w 1915 r. wstąpił do słynnej uczelni leśnej -
Instytutu Leśnego w Petersburgu, w którym odbył staż naukowy. Tam też poznał Annę -
swoją przyszłą żonę. Uzyskał dyplom, który nostryfikował w SGGW w Warszawie.
Od 1919 roku pracował w administracji lasów państwowych najpierw w charakterze
pomocnika referenta w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych, następnie na
stanowiskach leśniczego i nadleśniczego. Jednocześnie był zastępcą kierownika
oraz nauczycielem zoologii i ochrony lasu w Szkole dla Leśniczych w Zagórzu.
W 1928 roku objął stanowisko kierownika (nadleśniczego) Nadleśnictwa Rezerwat
(obecny Białowieski Park Narodowy). Prócz pracy nad zachowaniem i ochroną
lasów na terenie Nadleąnictwa prof. Karpiński zorganizował na nim pierwsze
systematyczne badania naukowe.
Jako kierownik Parku Narodowego w Białowieży, do chwili wybuchu wojny,
Profesor Karpiński zorganizował w Parku: bibliotekę naukową, laboratorium Parku,
Laboratorium Biologiczne od obsługi i hodowli zwierząt chronionych i potrzeb
łowiectwa oraz Muzeum Przyrodniczo-Leśne, w którym gromadził zbiory dotyczące
bartnictwa, a także eksponaty o tematyce zoologicznej i botanicznej. Od 1929
roku profesor Karpiński kierował Szkołą dla Leśniczych jak również placówką
przemysłu ludowego. Zajmował się restytucją żubra i niedzwiedzia na terenie
Puszczy Białowieskiej.
Profesor Karpiński prowadził systematyczne badania naukowe. W 1933 roku
opublikował pracę doktorską Fauna korników Puszczy Białowieskiej na tle
występujących w puszczy typów drzewostanów. Stopień doktora uzyskał na Politechnice Lwowskiej.
W 1939 roku był ewakuowany do Wilna. Do jesieni 1944 roku pracował w
gospodarstwie chłopskim we wsi Rezgi pod Kiejdanami.
W pazdzierniku 1944 roku powrócił na stanowisko Dyrektora Parku i
Kierownika Filii Instytutu Badawczego Leśnictwa.
W 1947 roku habilitował się na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej
w Lublinie i uzyskał tytuł docenta w Zakładzie Ekologii Zwierząt.
Od 1952 roku prof. Karpiński pracował w Warszawie jako samodzielny
pracownik Naukowy w Instytucie Badawczym Leśnictwa. Jego marzeniem była praca
w terenie dlatego też często przebywał na nowym terenie badań, który pokochał
jak się zdaje, drugą miłością swego życia - w Puszczy Jodłowej Swiętokrzyskiego
Parku Narodowego.
Prof. Karpiński był wielokrotnie nagradzany wysokimi odznaczeniami państwowymi
m.in. Krzyżem Komandorskim, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i
Medalem X-lecia Polski Ludowej. Prof. Karpiński był członkiem wielu organizacji
m.in.: Komitetu Nauk Leśnych PAN, Rady Naukowo-Technicznej przy Ministrze Leśnictwa
i Przemysłu Drzewnego, Polskiego Towarzystwa Entomologicznego.
Zmarł 16 XI 1965 roku w Warszawie, w wieku 69 lat. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim
AUGUST GUSTAW DEHNEL (1903-1962)
Zoolog i anatom. Profesor UMCS
w Lublinie od 1951, członek PAN od 1958. Organizator i kierownik (1954-1962)
Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży. Przewodniczący Rady Naukowej Białowieskiego
Parku Narodowego (1957-1962).
Zajmował się anatomią porównawczą drobnych ssaków, ochroną przyrody, embriologią
porównawczą ptaków i ssaków, teratologią oraz badaniami krzyżówek międzygatunkowych,
m.in. żubra z bydłem domowym. Prowadził badania biologii jastrzębia gołębiarza
i sokoła wędrownego (1939), prace związane z ochroną bobrów w dorzeczu Niemna i Prypeci
(1938-1939).
W okresie okupacji niemieckiej więziony, w obozie jenieckim w Gross-Born (Borne-Sulinowo)
w 1939-1945 prowadził wykłady z biologii. Znakomity dydaktyk i popularyzator badań naukowych.
Interesował się sokolnictwem. Przełożył na język polski Życie zwierząt A. Brehma (1936).
Autor szeregu prac nauk.
HUGO CONVENTZ (1855-1922)
Wybitny paleobotanik i archeolog niemiecki, dyrektor muzeum przyrodniczego
w Gdańsku, uczony dzięki któremu w 1906 roku utworzono w Prusach Urząd Ochrony Osobliwości Przyrodniczych.
Gdy jego rodacy pospiesznie budowali tartaki, w celu pozyskiwania drewna z Puszczy Białowieskiej, krążył
on między Białowieżą a Berlinem, walcząc o uratowanie najcenniejszego zakątku Puszczy Białowieskiej ukrytego w ramionach
rzeki Narweki i Hwoznej. Jego starania zostały uwieńczone sukcesem i niemiecka administracja wzięła się za intensywną ochronę
żubrów i wyłączyła z wyrębu przyszły "niemiecki" park natury, naturalne drzewostany w pobliżu rzeczki Orłówki.
|